Tiểu sử Lê Thị Dinh - Nhân chứng cuối cùng của phong kiến Việt Nam

Lúc 11 giờ hôm qua 21.2, vị cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn - bà Lê Thị Dinh qua đời hồi 13 giờ 45 giờ ngày 21.2 (nhằm ngày 10 tháng Giêng năm Tân Sửu), hưởng thọ 102 tuổi.

Bà Lê Thị Dinh

Tiểu sử cụ Lê Thị Dinh - cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn

Theo ông Trị ( con trai bà Dinh), bà Lê Thị Dinh sinh năm Tân Dậu (1920) đến nay tính theo tuổi âm lịch, bà đã tròn 102 tuổi. Bà Lê Thị Dinh là cháu ngoại của Quận Công Ưng Quyến (em trai ba vua Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh).

Theo các nhà nghiên cứu, bà Lê Thị D. là cung nữ cuối cùng triều Nguyễn tại Huế (1802 - 1945). Bà hầu cận đức Từ Cung - mẹ vua Bảo Đại cho đến ngày Hoàng Thái hậu qua đời năm 1980.

Bà nguyên là cháu ngoại của Quận Công Ưng Quyến (em trai thứ ba của vua Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh). Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, bà theo đức Từ Cung về ở tại Cung An Định chăm lo cho Hoàng Thái hậu.

 Cụ Lê Thị Dinh qua đời

Lê Thị Dinh cung nữ một lòng trung thành với triều Nguyễn

Bà cung nữ Lê Thị Dinh là cháu ngoại của Quận công Ưng Quyến (em trai 3 vua Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh) và là vợ của ông Nguyễn Như Đào, lái xe của vua Bảo Đại. Ông Đào sau đó đã tập kết ra Bắc, bà Dinh ở lại một mình và một lòng nuôi con chờ đợi chồng. Bà Dinh cùng con trai và cháu nội ở và hương khói cho 5 vua triều Nguyễn đang được thờ tại phủ Kiên Thái Vương (số 179 Phan Đình Phùng, TP.Huế).

Năm lên 8 tuổi, bà được gọi vào cung phục vụ bà Thánh cung hoàng hậu, vợ vua Đồng Khánh và bà hoàng thái hậu Từ Cung, vợ của vua Khải Định. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, bà Dinh theo đức Từ Cung về ở cung An Định, rồi chuyển về nhà số 79B (nay đổi thành 147 Phan Đình Phùng, TP.Huế) chăm lo cho bà Từ Cung đến cuối đời. Sau đó bà Dinh về ở hẳn phủ Kiên Thái Vương cùng con trai cả và gắn mình với việc lo hương khói cho 4 vua Đồng Khánh, Kiến Phúc, Hàm Nghi và Khải Định; năm 1997 thì thêm bàn thờ vua Bảo Đại.

Chồng bà Dinh là ông Nguyễn Như Đào, từng là lái xe cho vua Bảo Đại, tập kết ra Bắc. Sau khi chồng tập kết, bà Dinh ở lại một mình đã một lòng nuôi hai người con trai là ông Nguyễn Như Trị cùng một người anh trai (đã mất do tai nạn).Sau năm 1975, ông Đào đã trở về và có thêm một người vợ nữa sinh được thêm hai người con, ở riêng ở khu tập thể Xã Tắc (P.Thuận Hòa, TP.Huế). Tuy vậy, bà Lê Thị Dinh vẫn nuôi con và chăm lo phụng thờ hương khói cho các vua triều Nguyễn, ở phủ Kiên Thái Vương. 

Lê Thị Dinh giúp đoàn làm phim tái hiện các kỹ thuật phục vụ trong chốn hậu cung ngày xưa

Lê Thị Dinh có quan hệ khắng khít với Thứ phi Mộng Điệp của vua Bảo Đại

Trước khi bà Dinh - cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn qua đời và còn khỏe mạnh, bà luôn sẵn sàng cung cấp thông tin, giúp đỡ các nhà nghiên cứu và các phóng viên báo chí muốn tìm hiểu về thông tin của đời sống cung đình. Rất nhiều thông tin, tư liệu về nếp sống cung đình cũng đã được bà sẵn lòng cung cấp để Phòng nghiên cứu của Trung tâm Bảo tồn di tích cố đô Huế nghiên cứu phục dựng các lễ nghi, bảo tồn. Nhiều đoàn làm phim, nhà nghiên cứu trong và ngoài nước về ẩm thực, phục chế trang phục, cách ăn mặc của các cung tần mỹ nữ, vua quan triều Nguyễn...cũng đã tìm đến bà, và lúc nào bà cũng nhiệt tình giúp đỡ, chỉ bày.

Do từng phụng sự cho chốn hậu cung của triều đình nhà Nguyễn, nên bà Dinh là người hiểu biết và nắm giữ rất nhiều lễ nghi, sinh hoạt, trang phục, trang điểm, ẩm thực của chốn cung đình. Bà Dinh cũng là người giữ mối liên hệ khắng khít với gia đình của thứ phi Bùi Mộng Điệp, cùng công chúa Phương Thảo, con gái vua Bảo Đại tại Pháp.

Bà Dinh khỏe mạnh và minh mẫn cho đến thời gian cuối đời. Gần đây, trong lễ kỵ vua Bảo Đại, bà đã bị ngã và trở bệnh dù được gia đình đưa đi bệnh viện chữa trị nhưng do tuổi cao nên bà đã suy kiệt dần cho đến khi qua đời.
Trước khi qua đời, bà Dinh cùng con trai và cháu nội vẫn ở và hương khói cho 5 vua triều Nguyễn đang được thờ tại phủ Kiên Thái Vương. Công việc của bà lặng lẽ như chính những hương án của các vị vua thuộc triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt Nam.

Bà Lê Thị Dinh và thứ Phi Mộng Điệp

Trên đây là một số thông tin tiểu sử Lê Thị Dinh - một trong số ít những người phục vụ trong cung đình triều Nguyễn, là nhân chứng lịch sử hiếm hoi của triều đại phong kiến cuối cùng tại Việt Nam. Sự ra đi của bà để lại rất nhiều tiếc thương và mất mát cho lịch sử của dân tộc.